Reizen in Sørlandet – Zuid Noorwegen (het Zuidland)

6,3K

Je kan je vakantie naar Noorwegen in het leuke kuststadje Kristiansand beginnen. Bijvoorbeeld via de ferry van Hirtshals naar Kristiansand. Sørlandet (het Zuidland) is een prachtig gebied met gezellige watersportplaatsjes, bossen en scherenkusten.

Vanuit Kristiansand kun je oostwaarts, westwaarts of in noordelijke richting je reis beginnen.

Dit artikel heeft een flinke update gehad en is opnieuw geplaatst.

Als je eerst naar het oosten wilt gaan, dus richting Oslo, dan is het leuk om de kleinere weggetjes in te slaan, bijvoorbeeld via de 420/410. Deze wegen kronkelen door het mooie kustlandschap door gezellige plaatsjes heen, en de zee is dan nooit ver weg.

Arendal, Risor, Kragero

Arendal is een flinke plaats met een gezellig centrum. Ook Risør en Kragerø en, verder oostwaarts, Stavern zijn leuke plaatsjes aan het Skagerrak. Er zijn langs de kust vele heerlijke wandelingen te maken, en in de zomer zijn de genoemde plaatsjes gezellig druk.

Als je al zover oostelijk bent bij Stavern, dan komt ook het sluizenstelsel van Vrangfoss in beeld. Dit is een spectaculair waterbouwkundig hoogstandje, niet ver vanaf het plaatsje Ulefoss. Het maakt onderdeel uit van het Telemarkkanaal. Er wordt door middel van 5 aaneengesloten sluiskamers een hoogteverschil van 23 meter overwonnen. Als je geluk hebt kun je net een boot de vroegere waterval zien nemen.

Telemarkkanaal

De omgeving van het Telemarkkanaal leent zich ook prima voor een fietstocht, fietsen zijn ter plaatse te huur bij bv campings in de buurt. Een mountainbiketocht, eventueel in combinatie met een stuk varen met de kano of kajak is natuurlijk onvergetelijk.

Eventueel kun je de fiets-of kanotocht ook nog combineren met de rondvaartboten zoals de M/S Victoria die hier dienst doen. De kajak of fiets kan dan gewoon een stukje aan boord mee, zodat je uitgerust een stukje verderop weer op eigen kracht verder kunt.

Rjukan

Rjukan is een klein stadje dat aan de rivier de Måna ligt.  Het ligt in een smal dal, en is omgeven door hoge bergen. Omdat de zon in de wintermaanden nauwelijks over de bergen heen kan komen ziet men in deze periode praktisch geen rechtstreeks zonlicht.

Om dit probleem op te lossen schonk de nabijgelegen waterkrachtcentrale in 1928 de eerste kabelbaan in Europa, de Krossobanen.  Hiermee kun je een hoogteverschil van ruim 400 meter naar de top van de berg overbruggen en een mooie wandeling in het zonnetje maken. Bovenop de berg ligt daar ook een aantal mooie wandelingen die over een gedeelte van de indrukwekkende Hardangervidda leiden. Eventueel zou je op eigen gelegenheid weer naar beneden kunnen wandelen, dit duurt ongeveer een uurtje.

Ook de waterval Rjukanfossen is te bezoeken. Als je westwaarts de weg 37 volgt dan zie je na zo’n 10 km een parkeerplaats. Deze is net voor de tunnel. Vanaf deze parkeerplaats is het nog 200 meter lopen.

Als je op het dorpsplein op het bankje gaat zitten kun je hoog in de bergen drie grote draaibare spiegels zien. Deze reflecteren zonlicht naar het dorpsplein, zodat je ook in de winter hier nog zonlicht ziet.

De Gaustatoppen is de hoogste berg van Telemark (1883m). Deze is met goede conditie te bewandelen,  totaal 12 km.

Trek daar dan maar een uur of 5,6 voor uit. Maar mocht je dat willen dan kun je ook de top bereiken met een steile kabelbaan die in de berg ligt. Deze kabelbaan is een overblijfsel van een defensieproject.

Op deze manier is de Gaustatoppen voor iedereen makkelijk te bereiken. De Gaustatoppen geeft met helder weer een  geweldig uitzicht. Het is een populaire wandeling, dus als het even kan zou je de drukte in het weekend beter kunnen vermijden.

In het Vemork-industriecomplex is een tentoonstelling te zien over de sabotage-actie in WO2 in dit gebied. De Duitsers wilden het zwaar water dat  in deze fabriek ontstond als bijproduct van ammoniak, gebruiken voor hun atoombomprogramma.

De geallieerden wilden dit uiteraard voorkomen en wisten door sabotage de productie tijdelijk stil te leggen. De Duitsers probeerden daarna het zwaar water naar een veiliger plek af te voeren. Dit gebeurde met een veerboot die het nabijgelegen Tinnsjå-meer overstak.

De veerboot is tot zinken gebracht en daar zijn helaas ook burgers bij omgekomen. Aan de rand van het Tinnsjå-meer even ten noorden van Rudsgrendi staat een plaquette ter herinnering, en in de haven van Miland ligt de Apollonia, het zusterschip van de veerboot.

In de buurt loopt voor de liefhebbers het Sabatørstien, het saboteurspad. Het is een flinke wandeling in de voetsporen van het commandoteam dat destijds de fabriek binnendrong.

De hele geschiedenis is onlangs opnieuw verfilmd , de serie heet “The heavy water-war”.

Een vreedzamer museum is het Tinn-Museum, dat een niet al te groot openluchtmuseum is. Hier vind je o.a. oude agrarische gebouwen, zoals de zgn. stabbur.

Dit is een traditionele voorraadschuur die op poten is geplaatst, zodat ongedierte er niet gemakkelijk in kan komen.

Vanuit Kristiansand zou je uiteraard ook westwaarts kunnen gaan.

Uiteraard zijn de vakantieweggetjes binnendoor veel leuker dan de doorgaande E-wegen. Je komt dan ook daar dicht bij de kust, en een kortere of langere wandeling langs de scherenkust is onvergetelijk, zeker met een mooie zonsondergang op de achtergrond…

Leuke plaatsen om te bezoeken zijn de baai van Mandal, de vele strandjes en eilanden bij Farsund, en de vuurtoren van Lindesnes. Deze ligt op de zgn. Zuidkaap van Noorwegen.

Mocht de volgende bestemming regio Stavanger zijn, dan is de Fv 44 (de Nordsjøveien, de Noordzeeweg) die via Ana-Sira langs het Jossingfjord loopt een prima alternatief voor de saaiere E39. De weg herbergt enkele bijzondere bezienswaardigheden, buiten het toch al indrukwekkende landschap. In Helleren staan twee kleine huisjes onder de beschutting van een natuurlijk afdak .

Bij een parkeerplaats langs het Jøssingfjord staat een gedenkplaat voor de gebeurtenissen in WOII. Een Duits oorlogsschip verstopte zich in het Jøssingfjord, maar werd door Britse vliegtuigen ontdekt.

Als we dan verder rijden in noordelijke richting dan komen we in het gezellige plaatsje Hauge uit. Hiervandaan leidt een smal weggetje langs de kust vanuit het historische dorpje Sogndalstrand. Het dorpje met oude witte houten huisjes ligt prachtig tegen de zee aan, met uitzichten op de beboste scherenkust.

Maar het wordt nog mooier: een smal slingerweggetje (Fv33) loopt langs de scherenkust, langs de prachtig gelegen Våganviking Camping, om uit te komen in het pittoreske haventje van Nesvåg.

Dit kleine dorpje herbergt een paar verborgen pareltjes. Een knus haventje, met daarin verscholen een opzienbarend leuk museum: het Nesvaag Sjø-og Motormuseum. Hier is een leuke verzameling oude (scheeps) motoren, maritiem gereedschap en vismaterialen te vinden.

Het is zelfs mogelijk om met een gerestaureerde trawler (max 12 personen) de zee op te gaan om een vis aan de haak te slaan!

Een ander pareltje is de wandeling /klauterpartij naar de Nesvåghålo. Vanaf de parkeerplaats net voorbij de haven ben je er heen en weer zo’n anderhalf uur zoet mee.

De Nesvåghålo is een kolkgat (in noors: jettagrytene) pal aan zee. Het gat in de rots is uitgesleten door draaiende stenen in de branding. Het pad ernaartoe gaat eerst over een bospad, best goed te doen. Het tweede gedeelte is klauteren  over de rotsen. Het pad wordt goed aangegeven door blauwe markeringen.

Let op: deze wandeling is alleen te maken met droog weer en een kalme zee. Het traject gaat over de gladde rotsen, die in droge toestand stroef zijn. Maar met wilde zee of regenachtig weer kunnen deze gevaarlijk glad worden!

Als we de Fv33 verder door slingeren komen we uiteindelijk in Egersund uit, een stad met een gezellig centrum bij de jachthaven.

Als we de kustlijn volgen in de richting van Stavanger, dan komen we door de nogal vlakke regio Jaeren. Hier liggen mooie zandstranden met zelfs duinenrijen.

Al binnendoor toerend over boerenweggetjes doet het landschap wat Engels aan, met die glooiende weilanden met stenen muurtjes.

In deze regio ligt in het stadje Ålgard het Kongeparken, een pretpark voor kinderen. Niet te vergelijken met onze Efteling natuurlijk, maar best goed voor een dagje plezier. Overigens zijn dit soort uitjes in Noorwegen duidelijk duurder dan in Nederland.

Nog verder noordwaarts ligt dan Stavanger, een leuke stad om te bezoeken. Vooral het oude gedeelte van de stad vonden wij erg leuk.

Extra beeld en foto’s van Zuid-Noorwegen / Sorlandet

Omhoog vanuit Kristiansand

We kunnen natuurlijk vanuit Kristiansand ook gelijk “omhoog” via de Setesdalweg Rv 9, helemaal naar Haukeligrend, dat zo’n 200 km verderop ligt. Noorwegen is een groot land.

Dit is een weg die begint in voor Noorse begrippen dicht bevolkt gebied, maar die noordwaarts steeds ruiger wordt.  Het is er prachtig!

Bij Evje is voor de liefhebbers van mineralen en gesteenten het Mineralparken te vinden. Hier is een mooie tentoonstelling met bijzondere vondsten uit dit gebied, maar ook uit de rest van de wereld.

Leuk om met kinderen te doen: vlakbij dit park, even voorbij Evje, ligt het Mineralsti, het mineraalpad. Hier kun je, gewapend met een schepje, hamer en emmertje, zelf in één van de drie groeves naar mooie stenen en mineralen zoeken. Om de zoveel tijd wordt weer een stukje berg opgeblazen om een nieuwe voorraad bloot te leggen.

Op het Mineralparken kunnen ze je uitleggen hoe je gemakkelijk bij het Mineralsti komt, want het staat niet erg duidelijk aangegeven vanaf de weg.

Op dit Mineralparken zijn ook andere activiteiten te doen, zoals een waterglijbaan, klim- en klautermogelijkheden en zelfs raften. Even ten noorden van Evje ligt het Byglandsfjord.

Niet een echt fjord, maar de term “een gewoon meer” doet het Byglandsfjord duidelijk te kort. Het is een prachtig gebied. Er ligt een prima camping aan het meer. In de omgeving valt veel te beleven.

Eén van de mooiste uitstapjes vanuit deze regio vind ik de dagtocht naar het Lysefjord. Hier rijd je naartoe door weg 9 noordwaarts te volgen tot Nomeland. Daar sla je linksaf, de Suleskarvegen in.

Deze weg leidt over de Ryfylke-heiene, een ruig, praktisch onbewoond gebied. Mogelijk zie je nog enkele rendieren, al moet je dan wel wat geluk hebben.

Niet ver na Suleskar loopt een nòg smaller weggetje, de Lysevegen. Dit weggetje ontpopt zich tot één van de spectaculairste wegen van Noorwegen, wanneer deze het Lysefjord nadert. Het is een geweldige kennismaking met het fjordengebied!

Als je op doorreis bent (bijvoorbeeld naar regio Stavanger) dan zou je de veerboot kunnen nemen nemen die vanaf Lysebotn naar Forsand-Lauvvik v.v. vaart. Deze ferry vaart in de zomer 2x per dag, reserveren is dan ook aan te raden.

De boottocht van ongeveer 2 uur geeft uitzicht op de Kjeragbolten en de nog beroemdere Preikestølen.

Ook aan de andere kant van weg 9 Kristiansand-Haukeligrend is genoeg te zien en te beleven. Wij hebben eens langs het Fyresvatn gereden met mooi weer, en ook dat was onvergetelijk.

Iets noordelijker ligt in een bergachtig gebied het plaatsje Dalen. Het hotel van Dalen is een bezienswaardigheid voor wie zich interesseert voor geschiedenis en bouwkunst.

Een spectaculair natuurverschijnsel daar niet ver vandaan is de Ravnejuvet, de Ravenkloof.

Aan de rand van de afgrond staat een sterke opgaande luchtstroom, waardoor lichte voorwerpen zoals papiertjes weer naar boven geblazen worden als je ze naar beneden probeert te gooien. Het uitzicht is formidabel, en over het algemeen is het er niet druk. Dus het zou ook een leuk picknickplaatsje kunnen worden…

Zoals vaker in Noorwegen, kleine kinderen wel goed in de gaten houden. Er staan geen hekken omheen en ik vrees dat de opwaartse luchtstroom niet afdoende is om ongelukken te voorkomen!

Dit zijn even wat dingetjes die mij te binnen schieten als ik denk aan vakantie aan/in het Sørlandet. Er zijn natuurlijk nog heel veel andere dingen te beleven, en niet zelden zijn de ervaringen die je zelf meemaakt nog leuker dan de bekende hoogtepunten.

Zo hebben wij ooit op een grote kei midden in een riviertje een picknick gehouden. De dames konden pas met (min of meer) droge voeten daar komen nadat de heren keurig een wandelpaadje van stenen in de ijskoude  rivier hadden gelegd. Dat de heren inmiddels geen droge draad meer aan het lijf hadden hoef ik niet uit te leggen.

Maar als je daar dan met z’n allen zo zit, op een knoeperd van een steen, midden in een bruisende rivier, met om je heen de hoge bergen waar ook nog een stukje gletsjer van de Folgefonna-gletsjer tussendoor koekeloert, wow.

Natuurlijk kun je dit soort plekjes ook op eigen gelegenheid vinden. Gewoon de doorgaande weg verlaten en-we-zien-wel-waar-we-uitkomen.

Geocaching kan hierbij ook een leuk hulpmiddeltje zijn. Je gaat dan op zoek naar verborgen “schatkistjes”. Deze zoek je met een app op je smartphone of met een andere GPS-ontvanger . De schatkistjes (caches) zijn verstopt door mensen die om welke reden ook een bepaald plekje aan anderen willen laten zien. In Noorwegen is dit dan ook niet zelden een bijzonder uitzicht….

Kinderen vinden dit leuk omdat een wandeling gelijk een speurtocht wordt. Het zoeken naar het soms creatief verstopte schatkistje (soms zo klein als een fotorolletje, wie kent die nog?) is dan de kers op de taart. Een holle boom, onder een steen die anders is dan de stenen uit de omgeving, soms moet je er naartoe klimmen, je kunt ’t zo gek niet bedenken. Er liggen honderden caches verstopt, in welke regio je je ook bevindt. Dus bij elke stop is er wel iets in de buurt te vinden.

Het heeft ons al eens naar een oude houtzagerij op waterkracht gebracht welke niet vanaf de weg werd aangegeven. Bijzonder!

Dit bord (rechts) geeft aan dat er een bezienswaardigheid in de buurt is. Dit kan een monument, kerk of bijvoorbeeld ook een uitzichtpunt zijn.

Dit artikel is geschreven door Erik Buitenhuis – één van de drijvende krachten op het forum van vakantienaarnoorwegen.

Ik ben Erik uit Lemmer, 58 jaar. Maakte in 1990 mijn eerste reis naar Scandinavië. Via Zweden naar de Noordkaap, en door Noorwegen terug. 

Ik raakte op de terugweg erg onder de indruk van het natuurschoon van Noorwegen. Ik ben er nog vaak teruggekeerd. Op een van die reizen leerde ik Judy kennen. Met ons gezin hebben we heerlijke vakanties gehad in het mooie Noorwegen.